Jiyan û Têkoşîna Şêx Ehmed Yasîn

Şêx Ehmed Yasîn rêberê Hamasê ku li dijî dagirkeriyê li Filistînê pêşengê du întîfadeyên cuda kir, tevî felçbûna xwe jî ji têkoşîn û berxwedana di rêya Xweda de dûr neket.

-Şêx Ehmed Yasîn di sala 1937’an de li gundê El-Cevra yê girêdayî bajarê Ascalan ê Filistînê ji dayîk bûye.

– Dema Şêx sê salî bû bavê wî çû ser dilovaniya xwe. Piştî wê, di bin banê dayîk û birayên xwe de mezin dibe.

-Di sala 1948an de, piştî ku cihûyan Filistînê dagir kir, malbata wî koçî bajarê Gazzeyê kir.

– Di vê heyama jiyana xwe de û di demên pêş de jî bûye şahidê gelek bûyerên girîng. Van hemû bûyeran bandorek girîng li ser wî kir.

-Di havîna sala 1952-an de di çalakiya melevaniyê de, li serê xwe ket û hestiyê stûyê xwe şikand. Ji ber vê yekê hemû laşê wî felc bû.

– Piştî qedandina lîseyê, ji hin zanayan dersên taybet girt. Li gel vê, wî bi xwendina xwe ya taybet re xwe pir baş perwerde kir. Ew wek kesekî jîr û bi kultur dihat naskirin. Piştî ku xwendina xwe ya taybet qedand, mamostetî kir.

-Piştî ku di sala 1967an de hemû Filistîn kete destê siyonîstên îşxalker, xelkê dest bi lêgerîna kesekî kirin ku di têkoşîna wan de ji bo rizgarkirina welatê xwe ji dagirkeriyê rêberiya wan bike.

-Şêx Ehmed Yasîn di hişyarkirina gel de li ser xeteriya cihûyên dagirker de roleke mezin lîst. Piştî ku li Xezzeyê Navenda Îslamî ava kir, bi nav û deng bû û navê wî li seranserê Filistînê deng veda. Vê rewşê rêveberiya dagirker gelekî nerehet kir. Ji ber vê çendê gazî wê kiriye qereqola polîsan.

-Di sala 1984an de Ehmed Yasîn û gelek hevalên wî hatin girtin. Di dawiya lêpirsînê de Ehmed Yasîn bi hinceta ku ji bo hilweşandina dewleta Îsraîlê û li şûna wê dewleteke Îslamî ava kiriye, 13 sal cezayê girtîgehê lê hat birîn. Lêbelê, ew piştî yanzdeh mehan di pevguherîna girtiyan de di navbera Filistîniyan û dagirkeran de hate berdan. Piştî vê pevguhertina girtiyan di sala 1985’an de, Şêx Ehmed Yasîn careke din pêşengiya cîhada girseyên Filistînê li dijî dagirkerên siyonîst kir.

– Ehmed Yasîn damezrînerê Tevgera Berxwedana Îslamî (Hamas) e ku pêşengê întîfada ku di 8’ê Kanûna 1987’an de dest pê kir bû. Hemasê cara yekem navê xwe di întîfada ku di 8ê Kanûna Pêşîn a 1987an de derketibû, kir. Paşê bi rêvebirina vê întîfadayê di demeke kin de li hemû cîhanê hat naskirin. Ehmed Yasîn di hemû jiyana xwe de wek rêberê ruhanî yê vê rêxistinê dihat naskirin û ji bo berdewamiya întîfadayê weke motora berdewamiya întîfadê bû.

– Siyonîstan di 18ê Gulana 1989an de careke din Şêx Ehmed Yasîn girtin. Li gel wî gelek endamên Tevgera Berxwedana Îslamî jî girtin. Ev girtin pratîkeke bê encam bû ku armanca wê rawestandina întîfadayê bû. Lêbelê siyonîstan tiştên ku hêvî dikirin nedîtin. Ji ber ku piştî vê bûyerê întîfada hîn tundtir bû.

-Piştî derengmayînên dirêj, Şêx Yasîn di 3’ê Çileya 1990’î de derxistin pêşberî dadgehê û bi 15 sûcan hatin darizandin. Gotinên Ehmed Yasîn ên ji endamên dadgehê re wiha ne: “Maf û rayeya qanûnî ya vê dadgehê nîne ku min dadbar bike. Ji ber ku ev dadgeh ji aliyê dagirkeran ve hatiye avakirin. Lewma bi temamî ne rewa û neqanûnî ye.”

-Piştî vê danişîna ewil dadger dîsa danişîn taloqî rojeke nediyar kir. Pişt re revebiriya siyonisti daxuyand ku di 6e Cotmeha 1991an da Şêx Ehmed Yasîn derdixin pêşberî dadgehê. Di vê navberê de, Hamasê ji bo şermezarkirina dadgehkirina Şêx Ehmed Yasîn greva giştî ragihand. Di 16’ê Cotmeha 1991’an de biryara çewisandinê ya dadgehê hat ragihandin. Dadgeheke leşkerî ya Îsraîlî ji damezrînerê Hamasê Şêx Ehmed Yasîn re cezayê hepsê da. Dadgehê jî bi hinceta ku fermana kuştinê daye û rêxistineke neqanûnî(!) ku bi armanca hilweşandina Îsraîlê û li şûna wê dewleteke îslamî ava kiriye, 15 sal cezayê girtîgehê lê birî.

-Piştî ku rêveberiya Îsraîl cezayê navborî lê birî, xwest dem bi dem bi Ehmed Yasîn re muzakere bike û ji bo berdana wî hin şert û mercan qebûl bike. Carekê di berdêla ragihandina ku Îsraîl nas dike û peymanên otonomiyê yên îmzekirî erênî dibîne, serbest berdana xwe pêşkêş kir. Bi temamî ev yek qebûl nekir. Paşê wî dev ji daxwaza naskirina Îsraîlê berda û tenê qebûlkirina peymanên otonomiyê hewce dike. Li ser vê yekê Ehmed Yasîn wiha got: “Her çend şert û mercan bidin ku ez derkevim derve ez zebeşê nexwim jî ez qebûl nakim. Ji ber ku ez rejîma dagirkeriyê weke muxatab qebûl nakim da ku şert û mercên wê qebûl bikim.”

-Ehmed Yasîn tevî xerabûna rewşa tenduristiya wî, pêkanînên xirab û zehmetiyên ku di zindanê de ji ber kêmasiya xwe ya bedenî dikişand, li hemberî dagirkeran ti tawîz neda. Daxuyaniya wî bi zelalî eşkere dike ku ew çiqas di doz û baweriya xwe de bi biryar e: “Ji bo min çêtir e ku di berdêla 100 sal zindanê de hin tawîzan bidim.” Gotinên ku dema derxistin pêşberî dadgeha rejîma dagirker jî nîşaneya biryardariya wî ya di baweriya wî de bû.

-Şêx Ehmed Yasîn di heyama heşt salan a hepsê de qet îradeya xwe winda nekir û helwesta xwe ya li hember qebûlnekirina dewleta siyonîst wek muxatab neguhert.

– Di encama xebatên Tevgera Cîhada Îslamî ya Filistînê HAMASê de kesên ku Şêx Ehmed Yasîn xistine girtîgehê, neçar man ku wî serbest berdin. Di dawiyê de Şêx Ehmed Yasîn êvariya roja sêşemî 30’ê Îlona 1997’an piştî derbasbûna nêzî heşt sal û nîvan di girtîgehê de hat berdan. Û ew birin Ammanê, paytexta Urdunê, da ku bê dermankirin.

-Piştre di nav nivîna xwe ya nexweş de, tevî ku hewcedariya lezgîn bi dermankirinê heye: “Derxistina min ji vir nayê wateya derxistina min ji welatê xwe. Ez ê mafê xwe yê vegerê li van axan biparêzim,” wî ji Filistîniyan re got: “Di parastina vî welatî de tu carî sist nebin. Dagirker dikarin lawaziya we ya herî biçûk jî ji bo polîtîkayên xwe yên xapînok bikar bînin, vê derfetê nedin.” Û wî diyar kir ku ew ji bo dermankirinê hatiye Emmanê û ku ew ê vegere welatê xwe eger ew bi îzna Xwedê tenduristiya xwe bi dest bixe.

-Şêx Ehmed Yasîn piştî demekê li Emmanê tedawî dibû vegeriya welatê xwe Filistîn û li Xezeyê ku malbata wî lê dijîn. Pirsgirêk û çewisandinên ku wî di tevahiya jiyana xwe de di zindanê de dîtiye, ew netirsandin. Ji ber ku piştî vegera Xezzeyê yekser di nava berxwedana Filistînê de cih girt û ji cihê ku lê mabû dest bi têkoşîna xwe kir.

-Tevî berdana Şêx Yasîn jî dewleta dagirker ji ber karê wî bêzar bû. Ji ber vê yekê wî ew di bin çavan de girt. Wî gelek hewl da ku wê bikuje. Carekê, wî mala ku çûbû serdana nasekî xwe teşhîs kir û ji firokeyên F-16 mûşek avêtin. Di wê êrîşê de Şêx Yasîn û Heniyê bi awayekî mucîzeyî sax man, tevî ku apartmana ku ligel alîkarê xwe Îsmaîl Heniyê serdana wî kiribû jî zirareke mezin dîtibû.

– Şêx Ehmed Yasîn, her kes jî dizane, kesekî felc bû û li ser kursiya bi teker asê mabû. Lê belê dewleta siyonîst a îşxalker dît ku tevî vê rewşê jî bi hêza xwe ya bawerî û îradeya xwe her tim cesaretê dide berxwedêran, lewma nikare hebûna xwe tehemûl bike. Ji ber vê yekê wî gelek planên tasfiyekirina wê çêkir. Di hinekan de serketî nebû, di hinekan de jî ji ber ku ji encaman ditirsiya şermokî bû. Lê di dawîyê de cinayet û bandûra wî zêdetir bû û di 22’ê Adara 2004’an de bi balafiran ji hewayê fuze avêtin û Şêx Yasîn dema ji nimêja sibê derdiket kuşt.

-Ehmed Yasîn yek ji wan kesan bû ku di jiyana xwe de bi raman, helwesta xwe ya mînak û têkoşîna xwe ya bi biryar û bi şehadeta xwe rêya cîhadê ronî kir.

“Kesên di rêya Xwedê de hatine kuştin, nebêjin mirî, lewra ew sax in, lê hûn pê nizanin. (Beqara: 154)”